Khôra: Rise of an Empire
Een overzicht
Jaar: 2021
Aantal spelers: 2-4 personen
Speelduur: 75 minuten
Vanaf leeftijd: 12 jaar
Moeilijkheidsgraad (BGG op 5) : 2,76
Uitgever: White Goblin Games
Spelontwerp: Head Quarter Simulation Game Club
Illustrators: David Chapoulet en Jocelyn Millet
In Khôra: Rise of an Empire ben je het hoofd van een bloeiende stadstaat in het oude Griekenland. Met dobbelstenen ga je acties uitvoeren en je gebruikt de sterktes van je volk om te zorgen dat jouw Staat het snelst en het best ontwikkelt. Wie zijn bevolking goed leidt en zijn bronnen goed beheert, wint het spel!

Opzetten: spelersbord
Iedere speler neemt 1 stadsbord en kiest willekeurig een stadstegel. Er zijn 7 verschillende stadstegels die 7 volkeren representeren.
Daarna nemen alle spelers de componenten van de kleur van je stadsbord.
De houten markeerstenen hebben allemaal een bepaalde vorm. Leg 3 van deze stenen op de voorziene plaats op niveau 1 van de 3 voortgangssporen (economie, cultuur, leger) op je stadsbord. Onder het cultuurspoor leg je ook nog 1 van je 3 dobbelstenen. De 3-hoekige markeersteen plaats je links onderaan op niveau 1 van je ontwikkelingsspoor.
Onder of naast je bord leg je nog je 2 overgebleven dobbelstenen, je 5 prestatiefiches, je 90 puntenfiche en je 7 actietegels. Daarnaast krijgt iedere speler nog 4 drachmen/geld om het spel te starten.
Opzetten: hoofdbord
Plaats het hoofdbord in het midden van de tafel. Aan de linkerkant vinden we 4 sporen. Op het legertroepen-, aanzien- en belastingspoor starten we op positie 0. Iedere speler heeft een markeersteen met het bijhorend symbool. Op het bevolkingsspoor plaatsen we onze markeersteen op positie 3.
Onze puntenmarkeersteen leggen we op veld 0 van het puntenspoor.
Aan de rechterkant leggen we 36 kennisfiches op de juiste plaats bij de juiste kleur. Persepolis heeft 1 fiche van elke kleur. Let goed op want er zijn kennisfiches met en zonder lauwerkrans! De overgebleven fiches plaatsen we in een algemene voorraad binnen bereik van alle spelers, net als de filosofiefiches en het geld.
Voorbereiding 1ste ronde
1. Gebeurtenissenstapel
We nemen de 16 gebeurteniskaarten, maar alvorens te schudden halen we 'Groeiende bevolking' en 'Verovering van het Perzische Rijk' er uit. De 14 andere kaarten worden geschud en we kiezen er willekeurig 7 uit. De rest gaat terug in de doos. We leggen 'Verovering van het Perzisch Rijk' gedekt neer naast het hoofdbord, plaatsen daar bovenop de 7 willekeurig getrokken gebeurteniskaarten en daarop dan nog eens 'Groeiende bevolking'.
2. Politiekkaarten
We geven iedere speler 5 politiekkaarten. De spelers kiezen hier 1 van om te houden en geven de rest door aan de speler links van hen. Dit doen we tot alle kaarten gekozen zijn. De resterende politiekkaarten leggen we in een gedekte stapel naast het hoofdbord.
Verloop van een ronde
Khôra wordt gespeeld in 9 ronden van telkens 7 fases (A-G). Hoewel een groot aantal van de fases door de spelers simultaan wordt gespeeld, kiezen we toch willekeurig een startspeler. Dit zal in sommige fases, indien nodig, de volgorde bepalen.
Fase A: Aankondiging gebeurtenis
De startspeler pakt de bovenste kaart van de gebeurtenisstapel en legt deze open op tafel. Vervolgens leest hij/zij de kaart voor.
Groeiende bevolking is in elk spel de eerste gebeurteniskaart. Deze wordt uitgevoerd tijdens dobbelsteenfase (C).
Alle andere gebeurtenissen worden pas afgewerkt in fase F, maar elke speler weet nu wel al wat er in die fase zal gebeuren en kan daarop anticiperen tijdens de voorgaande fases in de ronde.
Fase B: Belasting
Ontvang geld uit de algemene voorraad afhankelijk van je positie op het belastingspoor. bvb positie 3 = 3 geld.
Fase C: Dobbelstenen
Alle spelers rollen hun beschikbare dobbelstenen (2 of 3) en leggen deze voor zich neer. De speler die de laagste totale waarde heeft gegooid is de startspeler voor deze ronde.
In het geheim gaan de spelers nu elke dobbelsteen aan een bepaalde actietegel toekennen door deze op een gedekte actietegel te leggen. De spelers mogen natuurlijk te allen tijde hun eigen actietegels bekijken. Hebben alle spelers dit gedaan, dan onthullen we simultaan de gekozen acties door de actietegels met een dobbelsteen open te draaien.
Nu vergelijken de spelers de waarde van hun dobbelsteen, met de waarde van de actie:
- Is deze hoger of gelijk aan de waarde van de actie dan mag de actie uitgevoerd wroden in de volgende fase.
- Is deze lager dan verplaats je het verschil met je markeersteen op het bevolkingsspoor naar beneden. Kan je dit niet, dan kan je deze actie niet uitvoeren deze ronde.
Fase D: Acties
De acties worden nu in volgorde uitgevoerd (0->6). Alle spelers die actie 0 gekozen hebben voeren deze uit, daarna volgt actie 1, enz...
Zoals eerder aangehaald: Is de volgorde van wie wanneer de actie uitvoert belangrijk, dan begin je met de startspeler.
2 Cultuur
Ontvang punten gelijk aan je cultuurniveau. Sta je op je cultuurspoor bvb op niveau 4, dan krijg je 4 punten.
4 Leger
Ontvang legertroepen gelijk aan je legerniveau. Sta je op je legerspoor bvb op niveau 2, dan ga je 2 omhoog op het legertroepenspoor.
Nu mag je een veroveringsactie uitvoeren. Hiervoor kijken we naar de rechterkant van het hoofdbord. Je kiest een nog beschikbare fiche en je legt deze voor je neer. De voorwaarde om een fiche te mogen nemen is, dat je het aangegeven aantal legertroepen hebt op het legertroepenspoor. Het getal naast de doodskop geeft aan hoeveel van je troepen sterven tijdens deze actie. Zet je markeersteen zoveel plaatsen terug op het legertroepensspoor.
Sommige velden geven je ook een onmiddellijke bonus(sen).
Om Persepolis te veroveren moet je op het hoogste niveau staan op het legertroepenspoor. Je verdient hiermee 3 kennisfiches in 1 keer, maar je volledige leger sterft bij deze actie. Zet je markeersteen terug op niveau 0 van het legertroepenspoor.
5 Politiek
Met deze actie kan je 1 van de politiekkaarten spelen. Om kaarten te spelen moet je de geldkost die links bovenaan de kaart wordt weergegeven kunnen betalen (staat er niks dan hoef je ook niets te betalen). Bijkomend moet je een aantal kennisfiches in je bezit hebben. Deze staan weer gegeven rechts bovenaan de kaart. Kennisfiches moet je gewoon hebben, niet spenderen! Kaarten die je speelt blijven voor de rest van het spel voor je liggen.
De kaarten komen in 3 verschillende kleuren:
1. Gele kaarten hebben een direct effect, ook te herkennen aan het bliksemsymbool.
2. Paarse kaarten hebben een oneindige eigenschap die je voor de rest van het spel kan gebruiken.
3. Rode kaarten hebben een eigenschap die je mogelijk punten oplevert op het einde van het spel.
6 Ontwikkeling
Als je aan de voorwaarden voldoet, mag je naar het volgende niveau op je ontwikkelingsspoor. Het niveau waar je naartoe gaat, geeft weer wat er vereist is. Dit zijn, net zoals bij het spelen van de kaarten, kennisfiches en/of geld en je moet enkel je geld afgeven, je kennisfiches moet je gewoon hebben!
In dit voorbeeld ontvang ik direct 3 geld want ik heb momenteel 3 kennisfiches in mijn bezit en ik kan 1 geld betalen.
Ook hier zijn dezelfde 3 types van eigenschappen mogelijk: directe effecten (bliksem), eigenschappen voor de rest van het spel (oneindigteken) en eigenschappen voor punten op het einde van het spel (puntensymbool).
Zit je op je maximum ontwikkelingsniveau, dan kan je deze actie niet meer uitvoeren.
Fase E: Voortgang
Beginnend met de startspeler, mag iedere speler nu 1 niveau omhoog gaan op 1 van de 3 voortgangssporen (economie, cultuur, leger). De geldkosten die je hiervoor moet betalen staat in het volgend niveau weer gegeven. Tussen de 2 niveaus staat het voordeel dat je hiervoor krijgt. Op het cultuurspoor kan je op deze manier bvb je 3de dobbelsteen vrijspelen, waardoor je in de komende ronden 3 ipv 2 acties kan uitvoeren.
Fase F: Afwikkeling gebeurtenis
In deze fase ga je de gebeurtenis, die je in fase A hebt onthult, uitvoeren.
Fase G: Prestaties
In de laatste fase van elke ronde gaan we kijken of 1 of meerdere spelers 1 of meerdere prestaties hebben gehaald. De spelers die een prestatie hebben gehaald mogen hun desbetreffende prestatiefiche op de voorziene plaats op het hoofdbord leggen. Deze prestatie kan in de volgende ronden door geen enkele speler opnieuw geclaimd worden, zelfs al voldoe je aan de voorwaarden!
Ben jij de enige speler die deze prestatie heeft gehaald, dan mag je 1 vooruit op het belasting- of aanzienspoor.
Hebben er meerdere spelers dezelfde prestatie gehaald, dan mogen al deze spelers 1 vooruit op het belastingspoor.
Een voltooide prestatie kan je niet meer verliezen, ookal voldoe je later in het spel niet meer aan de voorwaarden!
Filosofiefiches
De filosofiefiches kan je op 3 verschillende manieren inzetten:
1. In fase C: 1 filosofiefiche uitgeven om 3 stappen vooruit te zetten op het bevolkingspoor. Je mag dit zoveel keer doen als je wil.
2. In fase D bij de politiek of ontwikkelactie: 2 filosofiefiches uitgeven om een kennisfiche te vervangen die nodig is om een kaart te spelen of je verder te ontwikkelen. Je krijgt de kennisfiche niet, je hoeft ze alleen niet te hebben. Je mag dit weer zoveel keer doen als je wil.
3. In fase E: 1 filosofiefiche uitgeven om 1 niveau extra vooruit te gaan op een voortgangsspoor naar keuze. Je moet hiervoor wel nog de vereiste geldkost kunnen betalen. Je mag dit weer zoveel keer doen als je wil.
Einde van het spel
Indien alle fases van ronde 9 zijn afgehandeld gaan we over tot de eindtelling. Bovenop de punten die je tijdens het spel al hebt gescoord krijg je nog punten voor:
- gespeelde politiekkaarten met einde spel score eigenschap
- ontwikkelingseigenschappen met een einde spel score
- je niveau op het aanzienspoor x het aantal kennisfiche met een lauwerkrans in je bezit. Sta je bvb op het spoor op niveau 4 en je hebt 3 kennisfiches met een lauwerkrans dan scoor je hiervoor 12 punten.
De speler met de meeste punten is de winnaar van het spel
Persoonlijke mening
Khôra: Rise of an Empire is een leuk spel in de middenklasse categorie qua moeilijkheid. De acties zijn, zoals in vele spellen, op zich vrij simpel, maar er is wel het één en ander waar je rekening mee moet houden.
Om te beginnen is het, zeker in de eerste paar ronden, lastig om je geld op peil te houden. Doe je de eerste ronde te veel, dan kan het zijn dat je daar een ronde of 2 moet van bekomen. Sommige spelers zullen dit als lastig aanzien, anderen dan weer als een leuke uitdaging.
De manier waarop de acties werken, met de dobbelstenen, is wel een tof mechanisme. Neemt niet weg dat daar een geluksfactor aanhangt, die je met het bevolkingsspoor gelukkig wel wat kan manipuleren.
Doordat je verschillende volkeren hebt in het spel is de herspeelbaarheid prima. Elk volk werkt weer net iets anders en ze geven je echt wel een duidelijke richting om het spel te spelen. Houd hier zeker rekening mee en gebruik de sterktes van je volk, anders zal het moeilijk worden om het spel te winnen.
Het enige wat wel repetitief is, is dat de spelers in het begin van het spel zo snel mogelijk de 3de dobbelsteen proberen vrij te spelen. Een extra actie kunnen doen is immers immens belangrijk!
Afronden doen we met te zeggen dat de productie van dit spel fantastisch is. Zowel de componenten als de inlay, zijn van hoge kwaliteit en erg functioneel. Hierbij nog een speciale vermelding voor de uitmuntende spelersbordjes! Het enige puntje van kritiek is het minieme verschil tussen het symbool voor geld en het belastingspoor. Oppassen dat je je hier niet bij vergist!
Beoordeling (op 10)
Reactie plaatsen
Reacties