The Castles of Burgundy: Special Edition
Wil je meteen weten wat wij van het spel vinden, klik dan HIER
Een overzicht
Jaar: 2023
Aantal spelers: 1-4 personen
Speelduur: 70-120 minuten
Vanaf leeftijd: 12 jaar
Moeilijkheidsgraad (BGG op 5) : 2,83
Uitgever: Ravensburger/Alea
Spelontwerp: Stefan Feld
Midden-Frankrijk in de vijftiende eeuw... Wij als Bourondische Vorsten proberen onze landerijen op te bouwen met gebouwen, schepen, dieren, mijnen, enz.. Per beurt heb je 2 dobbelstenen, aan jou om deze zo efficient mogelijk te gebruiken om acties uit te voeren. Wie als beste zijn vorstendom uitbouwt behaalt de meeste zegepunten en wint het spel.
Opzetten van het spel
Het hoofdbord in dit spel is dubbelzijdig... 1 kant voor solo en 2 spelers, de andere kant voor 3 of 4 spelers. Wij behandelen hier een spel met 3 spelers. We plaatsen het hoofdbord in het midden van de tafel met daarnaast de 4 verschillende kleuren zakjes en een insert met oa de munten, arbeiders en een aantal soorten zeshoekige tegels.
Op het hoofdbord vinden we 6 depots. Elk depot bestaat uit oa 4 zeshoeken. Deze zeshoeken hebben een kleur en bieden plaats voor de zeshoekige tegels die we terug vinden in de insert en de zakjes. We plaatsen willekeurig zeshoekige tegels op de desbetreffende plaasten. Met 3 spelers laten we de zeshoeken waar het cijfer 4 in staat afgebeeld open, deze worden enkel gevuld bij 4 spelers. Ook bij 3 spelers is er in depot 6, 1 speciaal zeshoekig veld. In etappe B en D wordt hier een grijze mijntegel gelegd in plaats van een rode kasteeltegel (zie foto 1)
In het midden vinden we het zwarte depot, daar komen uiteraard de tegels uit het zwarte zakje en ook hier laten we de zeshoeken met cijfer 4 open bij 3 spelers.
Bovenaan het bord hebben we plaats voor de bonustegels in de 6 verschillende kleuren. De tegel met de hoogste waardes leggen we telkens bovenaan.
Onderaan vinden we de start van het scorespoor. Daar zetten we de scoreminiaturen van de deelnemende spelerskleuren evenals de 100/200 puntenfiches.
Aan de linkerkant bevinden zich de 5 etappevelden met daaronder de 5 rondevelden. Mix de goederentegels en maak 5 gedekte stapels van 5 goederen en leg deze op de 5 etappevelden.
De onderste 5, etappe A, leggen we daarna open op de rondevelden.
Aan de rechterkant hebben we dan nog het beurtvolgordespoor. We bepalen een startspeler en dan tegen de klok in plaatst iedere speler zijn spelersvolgordemarker op het eerste veld onderaan het spoor. Zo wordt een stapel gevormd met de startspeler bovenaan.
Sta je op het einde van je beurt het hoogst op dit spoor, dan krijg je onmiddellijk de witte dobbelsteen.
Opzetten van het spel: spelers
Elke speler neemt een spelersbord in een kleur en neemt van die kleur ook de 2 dobbelstenen, de bijhorende 4 kastelen, 1 munt en een overzichtsblad.
De startspeler neemt ook de witte dobbelsteen en 1 arbeider. Met de klok mee krijgt elke speler 1 arbeider extra om het spel mee te starten.
Van de overgebleven goederentegels trekt elke speler er 3. We leggen deze in de 3 voorziene depots links onderaan het spelersbord. Goederen van hetzelfde type worden gestapeld!
Elke speler kiest nu een vorstendom, al dan niet willekeurig. In het regelboek staat perfect omschreven welke vorstendommen bij welk type spel gebruikt kunnen worden. Alle spelers mogen ook hetzelfde vorstendom kiezen, dit wordt vooral gedaan in de eerste paar potjes die je speelt. Bovenop het vorstendom leggen we een plastieke bedekking waardoor we een soort dual layer vorstendom krijgen.
Tenslotte zet iedere speler zijn/haar eerste kasteel op 1 van de 4 rode velden in je vorstendom.
Met foto 2 willen we even aantonen hoeveel vorstendommen en dus ook variatie, op dit punt alleen al, in de doos zitten!
Dobbelstenen werpen
Aan het begin van elke ronde werpen alle spelers tegelijk hun 2 dobbelstenen. De startspeler van de ronde gooit ook de witte dobbelsteen mee. We plaatsen daarna de dobbelstenen op de voorziene plaatsen op ons spelersbord.
De witte dobbelsteen
Het enige wat de witte dobbelsteen in eerste instantie doet, is bepalen in welk depot het goed van deze ronde terecht komt.
We nemen het bovenste beschikbare goed van de rondenvelden en leggen deze in het depot dat de witte dobbelsteen aan geeft. In dit geval depot 1.
Acties
Met de 2 dobbelstenen die de spelers gerold hebben, kunnen ze nu 2 acties doen. Ze hebben keuze uit 4 verschillende acties:
1. Neem 2 arbeiders
2. Neem een zeshoekige tegel van het hoofdbord
3. Leg een zeshoekige tegel in je vorstendom
4. Verkoop goederen
Beginnend met de startspeler en verder volgens het spelersvolgordespoor, gaan de spelers hun 2 acties uitvoeren.
Actie 1: Neem 2 arbeiders
Dit is de simpelste actie in het spel, en ook de enige waarvoor de waarde op de dobbelsteen niet uitmaakt. Voor eender welke waarde dobbelsteen mag je 2 arbeiders nemen, that's it! Deze actie moet je zoveel mogelijk vermijden, maar af en toe is het een keer nodig.
Arbeiders zijn namelijk heel nuttig, voor elke arbeider mag je de waarde van een dobbelsteen met 1 verhogen of verlagen. Je mag zoveel arbeiders gebruiken in een beurt als je wil en het is toegestaan om van een 1, een 6 te maken en vice versa.
Actie 2: Neem een tegel
Deze actie is eveneens heel simpel. Je mag een tegel van het hoofdbord nemen en op je spelersbord leggen. De dobbelsteen die je gebruikt bepaalt uit welk depot je een tegel mag nemen!
In dit voorbeeld gebruiken we onze dobbelsteen van waarde 2. Deze bepaalt dat we uit depot 2 een tegel mogen nemen. We nemen het kasteel en plaatsen deze tegel in 1 van onze 3 sleutelvelden op ons spelersbord. Is er geen lege plaats op onze sleutelvelden, dan moet je eerst een tegel die hier ligt verwijderen uit het spel, om plaats te maken voor je nieuwe tegel. Te vermijden, want zeer ineffectiënt.
De dobbelsteen die we gebruikt hebben verplaatsen we naar beneden naar 1 van de 2 beschikbare plaatsen op ons spelersbordje. Zo kan je gemakkelijk zien welke van de 2 dobbelstenen je al gebruikt hebt, zeker na een iets ruimere actie. Met onze 2de dobbelsteen van waarde 6 nemen we nog een woonhuis uit depot 6. Je merkt dus dat je perfect 2x dezelfde actie mag doen in een ronde!
Actie 3: Plaats een tegel
Met deze actie kan je een tegel die in 1 van je sleutelvelden ligt, in je vorstendom plaatsen. Hieraan zijn een aantal plaatsingsregels verbonden:
1. De tegel moet geplaatst worden aangrenzend aan een eerder geplaatste tegel (1ste tegel dus steeds rond je startkasteel!)
2. De tegel moet van dezelfde kleur zijn als het veld waarin je hem plaatst
3. Het veld waarin je hem plaatst moet de waarde hebben van de dobbelsteen die je voor deze actie gebruikt
Een tegel die geplaatst is kan niet meer verplaatst, verwijderd of vervangen worden!
Hierna voer je onmiddellijk de eigenschap uit die de tegel je geeft.
Extra!
In deze special edition zijn alle tegels aan de achterkant voorzien van uitleg over de eigenschap van de tegel.
Zeer handig als je snel wil weten wat de tegel precies doet als je het spel nog niet veel gespeeld hebt.
Eigenschappen op de tegels: voorbeelden
Gebouwen
Elk type gebouw heeft een unieke eigenschap die je onmiddellijk uitvoert, wanneer het gebouw geplaatst wordt in je vorstendom. Deze verschillende eigenschappen staan perfect uitgelegd op het overzichtsblad dat iedere speler krijgt. Voor gebouwen geldt een extra plaatsingsregel namelijk, een type gebouw mag maar 1 keer voorkomen per aansluitend gebouwgebied!
In dit voorbeeld plaatsen we met onze dobbelsteen van waarde 3 een woonhuis. Voor dit type gebouw onvangen we 4 arbeiders.
Schepen
Plaats je een schip dan mag je 1 vooruit op het voortgangsspoor. Kom je zo op een plaats waar al een andere speler staat dan plaats je je marker er bovenop. De beurtvolgorde is van boven naar onder. Ben je nu eerst in de beurtvolgorde dan neem je de witte dobbelsteen.
Daarna mag je alle goederentegels uit 1 depot op het hoofdbord nemen en in je goederenvoorraad leggen. Je hebt zelf 3 depots om goederen te verzamelen. Zijn deze vol en ligt er in het depot dat je kiest een ander goed dan de 3 die je al hebt, dan laat je dat gewoon liggen op het hoofdbord.
Dieren
Plaats je een dier dan krijg je meteen evenveel punten als het aantal dieren dat op de tegel staan. Leg je dieren neer van de soort waarvan je er in hetzelfde diergebied al hebt, dan tellen de vorige geplaatste dieren ook terug mee. 1 gebied mag meerdere soorten dieren bevatten.
vb We leggen een tegel met 2 varkens (foto 1), deze levert ons meteen 2 punten op. Enkele rondes later leggen we in hetzelfde diergebied een tegel met 4 varkens (foto 2), hiervoor krijgen we meteen 4+2 = 6 punten.
Mijnen
Plaats je een mijn in je vorstendom dan gebeurd er in eerste instantie niets.
Na elke etappe echter, krijg je voor elke mijn in je vorstendom 1 munt!
Wat je met deze munten kan doen komt later in dit overzicht aan bod.
Klooster
Kloostertegels leveren je permanente eigenschappen op of einde-spel scoringsmogelijkheden. Aan de achterkant van het overzichtsblad dat iedere speler ter beschikking heeft staan ook deze eigenschappen perfect uitgelegd, net als op de achterkant van de tegels zelf.
In dit voorbeeld hebben we reeds 2 kloostertegels geplaatst. Nr 8 zorgt ervoor dat elke arbeider voor ons de waarde van een dobbelsteen kan verhogen of verlagen met 2 in plaats van 1. Voor de nr 21 krijgen we op het einde van het spel 4 punten per gebouw van het type woonhuis in ons vorstendom.
Kastelen
Het laatste type tegel (voor een standaardspel) is een kasteel. Deze hebben als eigenschap dat je een extra actie naar keuze mag uitvoeren, zonder daarvoor een dobbelsteen te moeten gebruiken! Een extra actie wil zeggen, 1 van de 4 hoofdacties die je met een dobbelsteen zou mogen doen.
Leg je op die manier een extra tegel in je vorstendom dan voer je ook gewoon de eigenschap van die tegel uit, alsof je deze met een gewone actie hebt geplaatst.
Actie 4: Verkoop goederen
Met deze laatste actie kan je goederen, die in je depots op je spelersbord liggen, verkopen. Er zijn 6 types van goederen in het spel corresponderende met de 6 waardes op een dobbelsteen. Wil je dus de goederen met waarde 4 verkopen dan heb je een dobbelsteen met waarde 4 nodig om deze actie uit te voeren (zoals altijd al dan niet gemanipuleerd door arbeiders).
In dit voorbeeld verkopen we met onze dobbelsteen van waarde 2, de goederen met waarde 2. We hebben er zo 3 en mogen deze allemaal in 1 beurt verkopen. Elk verkocht goed levert je in een 3-speler spel 3 punten op. We verdienen dus meteen 9 punten voor deze actie. Elke keer als we goederen verkopen verdienen we ook 1 munt. Het maakt niet uit hoeveel goederen van één type we verkopen in 1 beurt, dat blijft 1 munt. De verkochte goederen draaien we om en we leggen deze op de daarvoor voorziene plaats op je spelersbord. Er komt nu een depot vrij om een nieuw type van goederen aan te trekken.
Munten
1x per beurt mag een speler 2 munten spenderen om een tegel van de zwarte markt te kopen en op 1 van zijn sleutelvelden plaatsen. De eigenschappen van deze tegels, als je ze in je vorstendom plaats, zijn identiek aan die van de gewone tegels van dat type, maar je kan ze dus enkel op deze manier verkrijgen en niet via de actie: neem een tegel!
Waarderingen
Lukt het jou om een gebied van eenzelfde kleur vol te leggen in je vorstendom, dan scoor je hiervoor punten. Deze punten, te zien links bovenaan het hoofdbord, worden bepaald door de etappe waarin we zitten en de grootte van het gebied. Heb je een gebied vol in etappe A dan krijg je daarvoor 10 punten. Daarbovenop krijg je nog eens 1 punt voor een gebied van bvb 1 tegel of 10 punten voor bvb een gebied van 4 tegels (foto 1). De punten die je krijgt voor de grootte van het gebied zijn hetzelfde voor het ganse spel, de punten voor de etappe waar we in zitten gaan steeds naar beneden (foto 2).
Slaag je er als 1ste in om alle tegels van 1 soort/kleur vol te leggen in je vorstendom dan krijg je de bonustegel van die kleur. Er is aan de rechterkant van je spelersbordje een plaats voorzien om je bonustegels te verzamelen. Afhankelijk van het aantal spelers krijg je hiervoor meteen 5, 6 of 7 punten (6 punten dus bij 3 spelers). Degene die als 2de alle velden van diezelfde kleur vervolledigt, krijgt de 2de tegel voor nog 2, 3 of 4 punten (3 punten dus bij 3 spelers). In dit voorbeeld heb ik alle 4 mogelijke kastelen gebouwd in mijn vorstendom.
Einde etappe
Op het einde van een etappe (na 5 rondes) worden alle resterende tegels van het hoofdbord weg gehaald en worden er nieuwe tegels getrokken zoals bij de start van het spel.
Voor elke mijn dat een speler heeft gebouwd krijgt hij/zij nu een munt.
We nemen de volgende stapel goederentegels en plaatsen deze open op de 5 rondenvelden. We starten nu een nieuwe etappe.
Einde spel en puntentelling
Het spel eindigt wanneer de 5de ronde van etappe E is afgewerkt.
Bovenop de zegepunten die we tijdens het spel reeds verzameld hebben krijgen we nog zegepunten voor:
- Goederentegels: 1 zegepunt per niet verkocht goed.
- Munten: 1 zegepunt per munt die we nog over hebben.
- Arbeiders: 1 zegepunt per 2 arbeiders die we nog over hebben.
- Kloostertegels: de zegepunten van gebouwde kloostertegels met een eindespel scoringsvoorwaarde (tegels op de sleutelvelden tellen niet mee).
De speler met de meeste zegepunten is de Kasteelheer van Burgundy!
Uitbreidingen
In deze Special Edition doos zitten talloze uitbreidingen of modules. Op de wijngaard uitbreiding na zijn dit vrijwel allemaal kleine modules die je gemakkelijk kan toevoegen aan het basisspel. 2 van die modules willen we jullie hier al even meegeven omdat we deze zo goed als altijd toevoegen aan het basispel: de witte kastelen en herbergen. De wijngaard uitbreiding komt later wel eens aan bod in een aparte review, maar we kunnen al verklappen dat deze top is en er prachtig uit ziet! Ook een teamspel, solo-spel en chateauma solo-spel behoort tot de mogelijkheden.
Witte kastelen
6 tegels voegen we respectievelijk toe aan de beige zak met de gebouwentegels, 2 aan de zwarte zak en 1 aan de gele. Als deze getrokken worden plaatsen we deze ook op de desbetreffende kleur zeshoek op het hoofdbord.
De eigenschap van een wit kasteel, indien we deze in ons vorstendom spelen, is dat je een extra actie mag doen met de waarde van de witte dobbelsteen. Het geeft dus een extra dimensie aan de witte dobbelsteen en tevens ook een extra soort gebouw om je vorstendom te kunnen vullen.
Herbergen
Per etappe wordt er een herbergtegel op de voorziene plaats op het hoofdbord geplaatst. De herberg is eigenlijk een jokertegel die je op eender welk veld in je vorstendom mag plaatsen. Deze helpt om je gebieden te vullen + als je gaat scoren voor de grootte van een gevuld gebied telt deze voor +1. Dus heb je een gebied van 3 tegels met daarbij een herberg dan krijg je punten alsof het een gebied van 4 is.
De herbergtegels kan je met 2 munten kopen, net zoals de tegels van het zwarte depot. In tegenstelling tot andere tegels blijven herbergtegels die niet genomen zijn liggen op het hoofdbord na elke etappe. Het kan dus zijn dat er in etappe 4 nog 3 herbergen te rapen vallen.
Persoonlijke mening
Ja wat moeten we hierover nog zeggen. Wie al naar onze top 10 allertijden heeft gekeken weet dat dit spel er voor ons beide in staat, bij Tom zelfs op 1 sinds deze special edition.
Het spel heeft eigenlijk alles... Niet te moeilijk, een ideale speeltijd, een korte leercurve, enorme variatie en het ziet er met deze special edition ook nog eens fantastisch uit!
Over de geluksfactor valt, zoals bij elk spel met dobbelstenen, te discussiëren. Naar mijn mening is er net genoeg manipulatie van de dobbelstenen mogelijk. Jezelf positioneren op het beurtvolgorde spoor is een belangrijk deel van het spel, maar ook al ben je laatst aan de beurt, je kan altijd iets positief doen.
Als je kan zou ik adviseren om bij iemand de 'normale versie' eens te spelen. Wij hadden deze ook eerst in huis, maar zijn uiteindelijk toch voor de special edition gegaan omdat we het spel zo al leuk vonden en regelmatig speelden. Dit is ook het enige spel in onze collectie waarvan we de 'luxe' editie hebben en ondanks een aankoopprijs van boven de €100 hebben hier nog geen moment spijt van. Wat je hiervoor terug krijgt in deze doos is ABSOLUUT dat geld waard!
Nog even meegeven dat het chateauma solo-spel fantastisch is... Een echte topper voor wie van solo spellen houdt!
Wat ons betreft een immense aanrader dus, wij krijgen er geen genoeg van! Je kan het met iedereen die wat bordspel-minded is vlot spelen. Een grote doos, maar eentje die voor onneindig veel plezier zorgt!
Beoordeling (op 10)
Reactie plaatsen
Reacties