Viticulture: essential edition (ENG)

Een overzicht

Jaar: 2015
Aantal spelers: 1-6 personen
Speelduur: 60-120 minuten
Vanaf leeftijd: 14 jaar
Moeilijkheidsgraad (BGG op 5) : 2,89
Uitgever: Stonemaier Games
Spelontwerp: Jamey Stegmaier & Alan Stone
Illustrators: Jacqui Davis, David Montgomery & Beth Sobel

Een spel over de Goddelijk drank die wijn is, heerlijk toch! Zorg ervoor dat jij het beste wijnhuis hebt in het mooie Italië. Breidt uit, oogst, rijp, produceer en lok bezoekers het ganse jaar door en haal zo de overwinning binnen in dit worker placement spel.

Opzetten van het spel: Hoofdbord

Plaats het hoofdbord in het midden van de tafel. Alle spelers kiezen een kleur en nemen daarvan alle speelstukken.

We zetten onze haan boven het wake-up rooster aan de linkerkant van het hoofdbord en de grijze worker plaatsen we op rij 7 van het wake-up rooster. Onze kurk plaatsen we op het startveld van het scorespoor en onze wijnfles in het midden van het residual payment spoor rechtsonder op het hoofdbord.

We schudden de kaarten per kleur en leggen ze als gedekte stapel op de corresponderende plaatsen op het hoofdbord.

Het geld (Lira) en de glazen druif-/wijntokens plaatsen we naast het bord als een algemene voorraad en we geven de druiventoken aan de startspeler.

Opzetten van het spel: Spelers

De spelers nemen het wijngaard spelersbord in hun kleur en daarbij 3 verschillende field kaarten (5, 6 en 7 waarde/lira). Deze velden leggen we bovenaan het spelersbord op de voorziene plaatsen, met de SOLD kant naar beneden.

De 5 workers, 1 grande worker en alle structuren in je kleur plaats je naast je spelersbord.

Elke speler krijgt 2 mama en 2 papa kaarten. Hieruit kiezen we 1 van elk om het spel mee te starten.

Ik kies voor papa Jerry en mama Emily.

Papa Jerry geeft mij 2 lira en mijn grande worker om het spel te starten. Daarnaast mag ik nog kiezen of ik start met de windmill al gebouwd of 4 extra lira. Ik kies voor de windmill en zet dit gebouw op de voorziene plaats in mijn wijngaard. Ik kan vanaf de start van het spel de eigenschap van de windmill gebruiken.

Mama Emily geeft mij 2 gewone werkers, een groene kaart en 2 gele kaarten. Ik neem deze kaarten van de trekstapel.

De workers op het bord zijn de available workers. Alle spelers starten dus wat assymetrisch aan het spel, maar altijd met 2 gewone en 1 grande worker.

Verloop van een ronde

In Viticulture bestaat elke ronde (een jaar) uit de 4 seizoenen. In de lente wordt met het wake-up rooster de beurtvolgorde bepaald. In de zomer en de winter gaan onze workers op pad en in de herfst gaan we bezoekers lokken. Op het einde van het jaar volgt dan nog een opruimfase waarin bvb ook de druiven gaan rijpen.

De lente

Beginnend met de startspeler en verder met de klok mee gaan alle spelers hun haan op een open rij in het wake-up rooster plaatsen. Dit bepaalt, van boven naar beneden, de beurtvolgorde voor de rest van het jaar.

1. Als eerste aan de beurt, maar geen bonus.
2. Trek een groene kaart van de stapel. Groene kaarten zijn druiven.
3. Trek een paarse kaart van de stapel. Paarse kaarten zijn orders.
4. Neem 1 lira.
5. Trek een gele of blauwe kaart. Gele kaarten zijn zomerbezoekers en blauwe kaarten zijn winterbezoekers.
6. Je krijgt 1 overwinningspunt. Zet je kurk op het overwinningsspoor 1 plaats vooruit.
7. Je krijgt de grijze worker. Dit is een tijdelijke extra worker die alleen jij dit jaar kan gebruiken.

De zomer

Workers plaatsen

De zomer is 1 van de 2 seizoenen waarin we aan de slag gaan met onze workers op onze wijngaard. De spelers gaan om de beurt (bepaald door het wake-up rooster) een worker plaatsen op een beschikbaar zomerveld (geel).

We zien dat elke werkplaats 3 ovalen bevat waar we onze workers op kunnen plaatsen. Het aantal ovalen dat per werkplaats gebruikt mag worden hangt af van het aantal spelers. De eerste bij elk spelersaantal, de 2de bij 3+ spelers en de 3de bij 5-6 spelers. De middenste ovaal bevat steeds een bonus. Aangezien elke ovaal maar 1 worker mag bevatten begrijpen jullie al meteen dat ook het timing-element belangrijk is in dit spel.

De enige uitzondering hierop is de grande worker. Deze mag overal gezet worden, maar denk eraan dat je er zo maar 1 ter beschikking hebt voor het ganse jaar.

Je mag geen worker plaatsen op een veld waarvan je de actie niet kan uitvoeren! Met andere woorden, je mag niet zomaar ergens gaan staan om je tegenstanders dwars te liggen of om enkel de bonus mee te pikken.

Passen

Een speler kan ook passen en neemt dan de resterende werkers mee naar de winter. Alle spelers die nog niet gepast hebben gaan gewoon door tot de laatste speler gepast heeft. Als dat gebeurt gaan we naar de herfst.

De zomeracties

Speel een zomerbezoeker

Speel een gele kaart uit je hand en voer de actie uit die op de kaart staat. Sta je met je worker op het bonusveld, dan mag je nog een extra gele kaart spelen en ook die actie uitvoeren.

Volunteer Crew: Alle spelers mogen een groene kaart spelen (druif planten). Jij krijgt 2 lira per tegenstander dat dit doet.
Artisan: Kies 1 van de 3 opties. Neem 3 lira, bouw een structuur met een korting van 1 lira of speel tot 2 groene kaarten (plant 2 druiven).

Druiven

Trek een groene kaart en neem deze op hand.
Bonus: je mag nog een groene kaart trekken en op hand nemen.

Geef een rondleiding op je wijngaard

Hiervoor krijg je 2 lira.
Bonus: 1 extra lira.

Verkoop een druif of koop/verkoop een veld

Bonus: 1 punt.

Kies je om een veld te verkopen, dan draai je het veld om naar de "SOLD" kant en je ontvangt het aantal lira dat er op afgebeeld staat. Je mag geen veld verkopen waar druivenkaarten op liggen!

Kies je om een druif te verkopen dan ga je 1 van de glazen druiftokens van je crush pad verwijderen. De prijs die je er voor krijgt staat in het midden tussen de rijen witte en rode wijn.

Plant druiven

Speel een groene kaart op 1 van je velden. Dit mag op een leeg veld zijn of op een veld waar al een groene kaart ligt, maar de totale waarde van de druiven mag nooit meer zijn dan de waarde van het veld.
Bonus: je mag een extra groene kaart op een veld spelen.

Ik plant de pinot druif op mijn veld met waarde 5. Hier ligt nog geen druif en de pinot heeft in totaal een waarde van 2, 1 wit en 1 rood.
Om de pinot druif te mogen spelen hebben we wel de trellis structuur nodig (zie links boven de druivenkaart)

Bouw een structuur

Je mag een structuur bouwen in jouw wijngaard.
Bonus: 1 lira

Je betaalt hiervoor de kosten die staan afgebeeld en plaatst het gebouw van jouw kleur. bvb de cottage voor 4 lira.

De structuren

Als je een structuur bouwt mag je tot het einde van het spel de speciale eigenschap ervan gebruiken.

Trellis:
Deze structuur is nodig om bepaalde druiven te mogen planten zoals de Pinot.

Irrigation Tower:
Deze structuur is nodig om bepaalde druiven te mogen planten zoals de Merlot.

Windmill:
1 keer per jaar, wanneer je een druif plant, krijg je 1 punt.

Cottage:
In de herfst trek je een extra zomer of winterbezoekerskaart.

Yoke:
Je mag hier vanaf nu een worker plaatsen om 1 veld leeg te maken of een veld te oogsten.

Tasting room:
1 keer per jaar, wanneer je een rondleiding geeft en je hebt minstens 1 wijn in je kelder, dan krijg je 1 punt.

Medium & Large cellar:
Deze zijn nodig om wijnen verder te bewaren. Medium voor wijnen van 4-6 en rosé, de large voor wijnen en rosé van 7-9 en champagne.

De herfst

In wake-up rooster volgorde, van boven naar beneden, trekken alle spelers een zomer of winter bezoekerskaart van de desbetreffende trekstapel.

Heb je de cottage reeds gebouwd dan mag je een extra kaart van 1 van de 2 stapels trekken.

De acties van zomerbezoekers richten zich voor het grootste deel op de acties in het zomerseizoen, terwijl de winterbezoekers acties hebben die zich meer richten op het winterseizoen. Dit is belangrijk om weten om je keuze te maken.

De winter

De winter verloopt gelijkaardig aan de zomer. We gaan onze resterende workers in onze wijngaard plaatsen, maar dit keer op een vrij winterveld (blauw). Dit gebeurt weer volgens de volgorde op het wake-up rooster. Hebben alle spelers gepast dan gaan we naar het einde van het jaar.

De winteracties

Speel een winterbezoeker

Speel een blauwe kaart uit je hand.
Bonus: Je mag nog een extra blauwe kaart spelen.

Merchant: Betaal 3 lira en leg in je crush pad een glazen token op de rode van waarde 1 en één op de witte van waarde 1 of vervul een order en krijg hiervoor 1 punt extra.
Crusher: Neem 3 lira en trek een gele kaart (zomerbezoeker) of trek een paarse kaart (order) en maak tot 2 wijnen.

Orders

Trek een paarse kaart en neem deze op hand.
Bonus: je mag nog een paarse kaart trekken en op hand nemen.

Train een extra worker

Betaal 4 lira en plaats hier 1 van de beschikbare workers naast je spelersbord. Aan het einde van het jaar mag je deze bij je available workers leggen en gebruiken. Bonus: 1 extra Lira.

Een veld oogsten

Kies één van je velden waarop je druivenkaarten hebt liggen en deze druiven mag je oogsten.
Bonus: Je mag nog een 2de veld oogsten.
Let wel op, je mag elk veld maar 1 keer per jaar oogsten!

Kijk naar de totale rode en witte waarde op de druivenkaarten van het veld dat je wil oogsten en leg een glazen token op die waarde voor rood en wit. In dit voorbeeld oogst ik mijn meest rechtse veld. Ik leg een glazen token op de witte 5 op het crush pad en één op de rode 1 want de rode 2 is reeds bezet en in dat geval leg je de nieuwe token op de eerstvolgende vrije plaats met een lagere waarde.

Maak wijn

Je mag tot 2 wijnen maken. Je kiest zelf welke soort, dit mogen 2 verschillende zijn. Bonus: je mag een extra wijn maken. Ook deze mag verschillend zijn

Om een wijn te maken kijk je welke druiven je beschikbaar hebt in je crush pad. Voor een rode of witte wijn neem je de glazen token van een waarde van de desbetreffende kleur en je legt deze op dezelfde waarde in je wijnkelder. Je mag hierbij ook 2 of meer tokens combineren, dus bvb van een witte 1 en een witte 2 een wijn met waarde 3 maken. De extra glazen token(s) gaat terug naar de voorraad

Om een speciale wijn te maken, rosé of champagne moet je rode en witte druiven combineren. Op je spelersbord zie je welke combinatie er minimum nodig is. Let op: rosé heeft een minimum waarde van 4 nodig en de medium kelder, champagne zelfs waarde 7 en de grote kelder.

Vervul een order

Je mag een paarse kaart spelen en de order vervullen.
Je mag om een order te vervullen altijd een betere wijn meegeven dan wat de klant vraagt. Je mag hierbij wel nooit 2 glazen tokens samenvoegen. bvb een witte 1 en 2 om een waarde 3 wijn te leveren.
Bonus: 1 punt

Voor dit voorbeeld lever je uit je wijnkelder een glazen token in van wit met waarde 3 of meer en een champagne token van waarde 8 of meer. Hiervoor krijg je 6 punten en je wijnfles mag 2 plaatsen vooruit op het residual payment spoor.

Een plaats voor iedereen

Onderaan in het midden van het hoofdbord bevindt zich de kar. Dit is de enige plek waar elke worker, winter en zomer, geplaatst mag worden.
Je ontvangt hiervoor dan 1 lira.

Einde van het jaar

Alle wijnen en druiven worden gerijpt. Dit wil zeggen dat we de glazen tokens, indien mogelijk, 1 nummer naar boven schuiven. Dit zowel op het crush pad als in de wijnkelders. Alle spelers nemen hun workers van het hoofdbord (ook de net getrainde) en plaatsen ze terug in de available zone op hun spelersbord. Ook de haan tokens worden terug boven het wake-up rooster geplaatst en de druiventoken van de startspeler wordt met de klok mee aan de volgende speler gegeven.

Spelers mogen maximaal 7 bezoekerskaarten mee nemen naar het volgende jaar. Heb je er meer dan leg je kaarten af tot je er maar 7 meer op handen hebt.

Nu worden ook de zogenaamde "residual payments" uitbetaald. Je krijgt het aantal lira dat staat aangegeven, rechtsonder het hoofdbord, op het deel van de cirkel waar je wijnfles op staat.

Als minstens 1 speler nu 20 of meer overwinningspunten heeft, dan eindigt het spel en de speler met de meeste punten wint. Is dit niet het geval dan starten we een nieuw jaar.

Persoonlijke mening

Tenzij je al geruime tijd in de hobby zit, is Viticulture geen spel om als eerste te spelen en het worker placement genre te ontdekken. Hiervoor zijn andere spellen meer geschikt. Maar ben je met dit genre weg en kan je kenner+ spellen aan, dan is dit een fantastisch spel.

Eerst en vooral het thema komt er voor ons prima door. Zeker als wijnliefhebbers is het heerlijk om te zien hoe de hele weg, die de druiven afleggen, tot z'n recht komen in een bordspel.

Het worker-placement systeem heeft een extra dimensie vanaf 3 spelers met de bonussen. Belangrijke afweging wat je eerst gaat doen, want wacht je een beurt te lang dan is misschien de bonus of zelfs de volledige actie niet meer beschikbaar en moet je een jaar wachten. Gelukkig heb je je grande worker en helpen de bezoekerskaarten hierbij eventueel een handje.

De geluksfactor van de kaarten is er wel, want je neemt ze random van de trekstapel. Al is dit in de essential edition wel serieus geminderd doordat er op vele kaarten nu 2 of zelfs 3 mogelijke acties staan waaruit je kan kiezen. Dit om te vermijden dat je bvb een kaart trekt op het einde van het spel, die een actie heeft die enkel nuttig is in het begin van het spel

Ook het systeem van de beurtvolgorde is wel grappig gedaan. En ja, het is in dit spel soms heel belangrijk om als eerste aan de beurt te zijn. Maar als laatste aan de beurt kan je bijvoorbeeld wel met een extra worker aan de slag, ook handig!